Με τον όρο αντιστάθμιση, στις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης με νερό ως μέσο μεταφοράς της θερμότητας, εννοούμε τη λειτουργία ρύθμισης της θερμοκρασίας προσαγωγής του θερμού νερού ανάλογα με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος.
Ιδιαίτερα κατά τους φθινοπωρινούς και ανοιξιάτικους μήνες, και ενώ λειτουργεί η κεντρική θέρμανση του κτιρίου, παρατηρείται συχνά περιοδική αύξηση ή μείωση της θερμοκρασίας χώρου η οποία υπερβαίνει σημαντικά τα όρια άνεσης των ανθρώπων που ζουν ή εργάζονται σε αυτόν. Αυτό το φαινόμενο οφείλεται στην απουσία αντιστάθμισης στη θέρμανση, οδηγώντας σε μειωμένη άνεση και αυξημένα έξοδα.
Η αιτία βρίσκεται στο ότι η ισχύς των σωμάτων που τοποθετούνται σε ένα χώρο υπολογίζεται ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες θέρμανσης, όταν στο περιβάλλον επικρατούν οι αντιξοότερες συνθήκες. Βέβαια οι συνθήκες αυτές στη διάρκεια της χειμερινής περιόδου θα επικρατήσουν ελάχιστες φορές ή και καθόλου. Αυτό σημαίνει ότι, αν η θερμοκρασία δεν ελέγχεται από ένα θερμοστάτη χώρου, όπως π.χ. σε μια πολυκατοικία χωρίς αυτονομία, οι χώροι θα υπερθερμαίνονται, με αποτέλεσμα τη σημαντική απώλεια θερμικής ενέργειας. Σε πολυκατοικίες χωρίς αυτονομία, όπου η θέρμανση ελέγχεται μέσω χρονοδιακόπτη, συχνά οι κάτοικοι ανοίγουν τα παράθυρα για να μειώσουν τη θερμοκρασία. Ωστόσο, λίγοι κλείνουν τους διακόπτες των σωμάτων, όπως θα έπρεπε.
Λειτουργία
Σκοπός των συστημάτων αντιστάθμισης είναι η ρύθμιση της ισχύος των θερμαντικών σωμάτων, προσαρμοσμένη στις τρέχουσες περιβαλλοντικές συνθήκες. Όπως μας είναι γνωστό, η ισχύς ενός σώματος εξαρτάται και από τη μέση θερμοκρασία του, με την προϋπόθεση ότι η θερμοκρασία του χώρου παραμένει σταθερή. Δηλαδή είναι δυνατός ο έλεγχος της θερμαντικής ισχύος ενός σώματος μέσω αυξομείωσης της μέσης θερμοκρασίας του.
Σε μία αντισταθμισμένη εγκατάσταση η θερμοκρασία του νερού προσαγωγής (δηλαδή του νερού που αποστέλλεται στα θερμαντικά σώματα) ρυθμίζεται ανάλογα με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος, έτσι ώστε όταν έχει “πολύ κρύο” η θερμοκρασία στα σώματα να είναι υψηλή ενώ όταν έχει “καλό καιρό” η θερμοκρασία στα σώματα είναι σχετικά χαμηλή (κυκλοφορεί χλιαρό νερό). Εργαστηριακές μετρήσεις επιβεβαιώνουν ότι, με σωστή ρύθμιση, η εγκατάσταση αντιστάθμισης μπορεί να προσφέρει οικονομία έως 35%
Η μονάδα αντιστάθμισης μπορεί να είναι ψηφιακή ή αναλογική και αποτελείται τουλάχιστον από τα εξής τμήματα:
Αισθητήριο θερμοκρασίας περιβάλλοντος (εξωτερικού χώρου)
Αισθητήριο θερμοκρασίας νερού προσαγωγής
Βάνα ανάμιξης, ρυθμιστής παροχής καυσίμου ή άλλο σύστημα ρύθμισης της θερμοκρασίας νερού προσαγωγής
Αναλογικός ή ψηφιακός ελεγκτής αντιστάθμισης όπου συνδέονται τα παραπάνω.
Καμπύλη αντιστάθμισης
Πίνακας ελέγχου αντιστάθμισης